Waarom zijn HSP's gevoeliger voor emoties en voor pijn?

Enkele nuttige inzichten over het hersengebied 'de insula' en hoe deze kennis jou kan helpen jouw balans te versterken als hoogsensitief persoon.

Hoogsensitieve personen worden wel eens als prinsen of prinsessen op de erwt bestempeld. De zogenaamde 'watjes', die weinig tot niets verdragen. Dat komt onder meer omdat hoogsensitiviteit vaak als synoniem voor 'prikkelgevoeligheid' wordt voorgesteld.

Jammer genoeg een weinig genuanceerde voorstelling, want HSP is veel ruimer en de gevoeligheid aan prikkels is niet dé kern van de eigenschap. HSP behelst veel meer, denk maar aan de diepgaande verwerking, het empathisch vermogen, de uitstekende centrale coherentie (vermogen om details rondom tot een geheel te verwerken en hier de juiste conclusies uit te trekken), de creatieve denkpatronen, .... Naast de gevoeligheid aan zintuiglijke prikkels, die dus maar een stukje van het hsp-verhaal uitmaken, zijn HSP's ook vaak gevoeliger aan pijn en is ook de kracht waarbij emoties van anderen binnenkomen sterker. Hieronder neem ik je mee naar de neurologische oorzaak ervan.

Insula: een intrigerend eiland

Om deze 'gevoeligheid' aan emoties te begrijpen, moeten we even inzoomen op de insula. Dit gebied, ook wel eiland van Reil genoemd is, zoals de naam laat vermoeden, een (bijzonder intrigerend!) eilandje in ons brein. De insula is, zoals ik je zo meteen zal vertellen, belangrijk voor ieders welzijn, maar voor hoogsensitieve personen is de impact op het dagelijkse leven nog groter.

Wat doet die insula precies?

De insula maakt deel uit van ons limbisch systeem, dat verantwoordelijk is voor emoties, emotieregulering, motivatie en genot. Het heeft diverse functies, maar is bovenal dé zetel van ons zelfbewustzijn. De insula laat ons toe de binnenkant van onszelf te ervaren en samen met een goede werking van de spiegelneuronen kunnen we bij een goed werkende insula de mensen rondom ons beter aanvoelen.

Welke invloed heeft een gevoelige insula in het dagelijkse leven van HSP's?

De insula is sowieso sterker geactiveerd bij vrouwen dan bij mannen, maar nog meer bij HSP's. De sterker geactiveerde insula zorgt ervoor dat de kracht waarmee prikkels bij hoogsensitieve mensen binnenkomen, inclusief de emoties van anderen, sterker is. Hierdoor zijn HSP’s gevoeliger voor hun omgeving, zoals voor stemmingen van anderen. Als mensen me weer eens aanspreken met "Trek het je zo niet aan", durf ik wel eens te antwoorden "Maak dat mijn insula wijs 😀!".

Wat is de invloed van de insula op de pijnervaring van HSP's?

Hoe gevoeliger de insula, hoe intenser ook de pijn. Pijn is uiteraard een subjectieve ervaring die met veel bekende en onbekende biopsychosociale factoren samenhangt. Wist je trouwens dat de pijnprocessen niet gelijklopen voor mannen en vrouwen? Door hogere testosteronwaarden kunnen mannen meestal meer acute pijn verdragen. Als hoogsensitieve vrouw heb je dus eigenlijk 'dubbele pech'.

Wat is de invloed van de insula op onze gevoeligheid aan prikkels?

Voor ons welbevinden is het belangrijk dat ons lichaam voldoende waakzaam is voor prikkels die schade kunnen berokkenen. Anderzijds moeten we ook over voldoende veerkracht beschikken om niet steeds overprikkeld te worden en onderuit te gaan. Kortom: een goede balans tussen kwetsbaarheid en veerkracht is cruciaal.

Om deze balans te ervaren hebben we een goed evenwicht nodig tussen 2 signaalstoffen (of neurotransmitters): het exciterende glutamaat en het dempende GABA (gamma-aminoboterzuur).

Gaat jouw balans over naar glutamaat? Dan word je overdreven waakzaam en overgevoelig voor prikkels. Dit kan de oorzaak zijn voor jouw pijngevoeligheid (vb. wanneer je intense pijn ervaart terwijl er geen fysieke oorzaak terug te vinden is). Voor sommige pijnpatiënten is dit onbegrijpelijk, want de pijn moet toch te maken hebben met de plek waar hij of zij de pijn voelt, terwijl de oorzaak in een ontregeld brein zit.

Hoe raakt onze insula uit balans?

Een goed geregelde insula bereikt na een teveel aan glutamaat (vb. na een pijnervaring) vanzelf een nieuw evenwicht door de aanmaak van endorfines en serotonine. Maar wanneer je iets ingrijpends meemaakt (waarbij je fysiek of emotioneel erg geraakt wordt), kan de insula zodanig uit balans raken, zodat ze na het verdwijnen van de oorzaak niet meer terugveert. De insula blijft dan ontregeld, zelfs al ben je hersteld van je ziekte, ongeval, ... In dat geval blijf je gevoeliger voor pijn en andere prikkels. Bij elke nieuwe ‘klap’ zet de ontregeling in de insula zich verder door en de pijn en klachten dus ook. Vergelijk het met een elastiek die knapt en dus heel moeilijk te herstellen valt.

Hoe kan je een verstoorde insula (toch nog) herstellen?

• Een verstoorde insula is herstelbaar door o.a. positieve emoties, afleiding (waardoor je een betere balans krijgt tussen glutamaat en GABA). Ikzelf werk onder meer met 'stemmingsschakelaars': een manier om onszelf in een betere stemming te brengen.

• Regelmatig lichaamsbeweging zorgt voor aanmaak van natuurlijke pijnstillers, waardoor het exciterende glutamaat een minder grote impact heeft. Durf je dit wel eens vergeten? Schaf dan een activity tracker aan om jezelf te motiveren om in beweging te komen. Of onthou dat je beter elke dag 5 minuten beweegt dan meteen 5 kilometer te willen lopen.

• Om ervoor te zorgen dat je lichaam in staat is om het evenwicht te behouden heb je voldoende vitaminen en mineralen nodig, denk in de eerste plaats aan magnesium, taurine, vitamine B6, … Daarom kan je ook gebruik maken van voedingssupplementen om de natuur een handje toe te steken. Heb je geen idee of deze waarden bij jou in balans zijn? Dan kan je ze laten onderzoeken door een grondige bloedanalyse. Ikzelf werk hiervoor nauw samen met Revive Coaching (orthomoleculaire voedingsexperten). Meer info vind je hier. Tip: vul “SeaYou” in bij waardebon-code en je krijgt 19,95 euro korting.

​KORTOM:

• Hoogsensitieve personen beschikken over een gevoelige insula, waardoor ze niet alleen sneller emoties van anderen oppikken, maar de kracht van deze emoties ook sterker is.

• Glutamaat en GABA zijn beide belangrijke neurotransmitters die een grote invloed hebben op verschillende domeinen van onze fysieke, mentale en spirituele gezondheid, waarbij de GABA remmend werkt en de glutamaat prikkelend.

• Mannen zijn iets beter beschermd tegen een ontregelde insula. Hun 'netwerk' is stugger en moeilijker te verstoren. Ook negatieve herinneringen blijven bijvoorbeeld minder verankerd.

• Er zijn verschillende manieren om de balans in de insula te herstellen, waaronder mindset- en stemmingsoefeningen, fysieke beweging en voedingssupplementen.

Wat is ons brein toch fijn!

Wil je graag ondersteuning om meer balans in je leven te ervaren? Dan kan je vrijblijvend met me kennismaken via een gratis online intakegesprek. Ik begeleid hoogsensitieve personen 'op maat' waarbij ik steeds samen met cliënten op zoek ga naar hoe ze nu op een haalbare manier een nieuw evenwicht kunnen vinden.